Türkiye Varlık Fonu Yönetimi Anonim Şirketi
Doğal kaynakların ihraç edilmesinden elde edilen gelirlerin, ulusal tasarrufların, bütçe fazlasının, bütçe dışında tutulan çeşitli kaynakların veya dış ticaret dengesindeki cari fazlaların ülkeler tarafından özel bir fon oluşturmak amacıyla değerlendirilmesiyle Devlet Yatırım Fonları (Sovereign Wealth Fund) ortaya çıkmıştır. Devlet Yatırım Fonları sahip oldukları kaynakların en etkili şekilde kullanılması ve sürdürülebilir ekonomik büyümenin gerçekleşmesi için belirli bir kurumsal çerçevede özel sermaye fonlarına benzer şekilde hareket eder. İlk 10 sırada yer alan Devlet Yatırım Fonlarına ilişkin bilgiler aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
Sıra | Ülke | Fonun Adı | Kuruluş | Büyüklük
(Milyar USD) |
|
Haz.16 | Haz.15 | ||||
1 | Norveç | Government Pension Fund – Global | 1990 | 850 | 873 |
2 | Çin | China Investment Corporation (CIC) | 2007 | 813 | 746 |
3 | Birleşik Arap Emirlikleri | Abu Dhabi Investmen Authority (ADIA) | 1976 | 792 | 773 |
4 | Kuveyt | Kuwait Investment Authority (KIA) | – | 592 | 592 |
5 | Suudi Arabistan | SAMA Foreign Holdings | 1953 | 582,4 | 685,6 |
6 | Çin | SAFE Investment Company | 1997 | 474 | 541,9 |
7 | Hong Kong | Hong Kong Monetary Authority Investment Portfolio | 1993 | 456,5 | 427,7 |
8 | Singapur | Government of Singapore Investment Corporation | 1981 | 350 | 344 |
9 | Katar | Qatar Investment Authority | 2005 | 335 | 256 |
10 | Çin | National Social Security Fund | 2000 | 236 | 224 |
Ana faaliyet konusu TVF ve alt fonlarının kurulması ve yönetimi olan Türkiye Varlık Fonu Yönetimi A.Ş. Başbakanlığa bağlıdır. Profesyonel yönetim ilkelerine göre yönetilmesi hedeflenen Türkiye Varlık Fonu Yönetimi A.Ş. özel hukuk hükümlerine tabi bir şekilde 50.000.000 TL sermaye ile kurulmuştur. Sermaye Özelleştirme Fonundan karşılanmış olup bu sermayeyi temsil eden payların Özelleştirme İdaresi Başkanlığına ait olduğu belirtilmiştir. Türkiye Varlık Fonu Yönetimi A.Ş.’nin en az beş kişiden oluşan yönetim kurulu başkan ve üyeleri ile genel müdürünün Başbakan tarafından atanacağı hükme bağlanmıştır.Ülkemizde Devlet Yatırım Fonu kurulmasına yönelik ilk girişim 26.08.2016 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 6741 sayılı Türkiye Varlık Fonu Yönetimi Anonim Şirketinin Kurulması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile gerçekleşmiştir. Söz konusu kanunun amacı; sermaye piyasalarında araç çeşitliliği ve derinliğine katkı sağlamak, yurtiçinde kamuya ait olan varlıkları ekonomiye kazandırmak, dış kaynak temin etmek, stratejik, büyük ölçekli yatırımlara iştirak etmek için Türkiye Varlık Fonu (TVF) ve bu fona bağlı alt fonları kurmak ve yönetmek üzere Türkiye Varlık Fonu Yönetimi A.Ş.’nin kurulması, yönetimi ve faaliyetlerine ilişkin esasları düzenlemek olarak belirlenmiştir.
Kuruluş kanununda yer verilen hükümler çerçevesinde, Türkiye Varlık Fonu Yönetimi A.Ş. stratejik yatırım planında belirtilen hedefler ile likidite, yatırım, risk ve getiri tercihlerini dikkate alarak;
- Yerli ve yabancı şirketlerin paylarının, Türkiye’de ve yurt dışında kurulan ihraççılara ait payların ve borçlanma araçlarının, kıymetli madenler ve emtiaya dayalı olarak ihraç edilen sermaye piyasası araçlarının, fon katılma paylarının, türev araçlarının, kira sertifikalarının, gayrimenkul sertifikalarının, özel tasarlanmış yabancı yatırım araçlarının ve diğer araçların alım satımını,
- Her türlü para piyasası işlemlerini,
- Gayrimenkul ve gayrimenkule dayalı haklar ile her türlü gayri maddi hakların değerlendirilmesini,
- Her türlü proje geliştirme, projeye dayalı kaynak yaratma, dış proje kredisi sağlama ve diğer yöntemlerle kaynak temini işlemlerini,
- Her türlü ticari ve finansal faaliyetleri,
ulusal ve uluslararası birincil ve ikincil piyasalarda gerçekleştirebilecektir. Türkiye Varlık Fonu Yönetimi A.Ş. tarafından, ulusal yatırımlar ile uluslararası alanlarda diğer devletler ve yabancı şirketlerce yapılacak yatırımlara iştirak edilebileceği ifade edilmiştir. Başka bir deyişle yukarıdaki tabloda yer verilen Devlet Yatırım Fonları ile Türkiye Varlık Fonu Yönetimi A.Ş. arasında çeşitli işbirlikleri gerçekleştirilmesini teminen ülkemizde ve yurtdışında yürütülen projelere yönelik her türlü ekonomik kaynağın daha etkili bir şekilde kullanılabilmesinin önü açılmıştır.
Diğer taraftan 09.11.2016 tarihli Resmi Gazete’de Türkiye Varlık Fonu Yönetimi A.Ş.’nin Yapısına ve İşleyişine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Kararın Yürürlüğe Konulması Hakkında Karar yayımlanmıştır. Şirketin; gerçekleştirebileceği faaliyetler, faaliyet ilkeleri, organizasyon yapısı ve komiteleri, gelirleri, stratejik yatırım planına ilişkin esaslar, çıkar çatışmasının önlenmesi, risk yönetimi ve iç kontrol sistemleri, iş akış planları, yöneticilerine ve personeline ilişkin şartlar, personelinin uyacağı ilkeler, finansal tabloları ve bağımsız denetimi, kamuyu bilgilendirmesi ve hazırlayacağı raporlar, kurumsal yönetim düzenlemeleri, TVF ve alt fonlarının iç tüzükleri, fon portföyündeki varlıkların yönetimi, finansman sağlaması ve gayrimenkul yatırımlarına ilişkin tüm hususlar bu kararda ayrıntılarıyla açıklanmıştır.
Türkiye Varlık Fonu Yönetimi A.Ş.’nin ülkemizin ekonomik büyümesine yönelik olarak özellikle altyapı projelerinin finansmanında etkin çözümler üreteceği düşünülmektedir. TVF ayrıca ekonomik büyümeye dinamizm getirecek kilit sektörlerde özel sermaye fonu yatırımlarına benzer stratejik ortaklıklarda bulunabilecektir. Türkiye Varlık Fonu Yönetimi A.Ş.’nin şirket merkezi İstanbul olmakla birlikte yönetim kurulu kararıyla yurtiçi ve yurtdışında kurulabilecek şube, temsilcilik veya irtibat büroları küresel ekonominin sunduğu kaynaklar ile bölgesel büyüme fırsatlarını sinerji oluşturarak bir araya getirecektir. Bu çerçevede özellikle İzmir, Antalya, Adana gibi ekonomik büyümeye ve ulusal refaha daha fazla katkı sunan kentlerimizde Türkiye Varlık Fonu Yönetimi A.Ş. temsilciliklerinin kurulması önem arz etmektedir. Hukuki altyapısı sağlam bir şekilde oluşturulan TVF ve alt fonları kurumsal yönetim anlayışıyla yönetildiğinde sermaye piyasaları ve proje finansmanı alanlarında sunulan etkin ve etkili çözümler yaygınlaşmış olacaktır.