BİR İHRACAT TEŞVİKİ OLARAK DAHİLDE İŞLEME REJİMİ

Dahilde İşleme Rejimi (DİR) Nedir?

Dahilde İşleme Rejimi, ihracat yapan firmalar tarafından ihraç ürünleri üretmek için gerekli olan ve ithal edilen, bu yüzden de ithali gümrük vergisine tabi hammadde ya da girdilere gümrük muafiyeti getiren bir ihracatı teşvik sistemidir.

Başka bir deyişle Dahilde İşleme Rejimi, serbest dolaşımda olmayan eşyanın, Türkiye Gümrük Bölgesi içerisinde işleme faaliyetine tabi tutulmak üzere geçici ithal edilmesi ve işleme faaliyeti sonrasında elde edilen işlem görmüş ürünün yeniden ihraç edilmesi esasına dayanan ekonomik etkili bir gümrük rejimidir.

Dahilde İşleme Rejimi;

• ihracatı artırmak,
• ihraç ürünlerine uluslararası piyasalarda rekabet gücü kazandırmak,
• ihraç pazarlarını geliştirmek ve
• ihraç ürünlerini çeşitlendirmek

amacıyla oluşturulmuştur.

Dahilde işleme rejimini bir örnek ile açıklayacak olursak:

Yurtdışından 20.000 adet ipek nevresim takımı siparişi alan bir tekstil fabrikasının bu üretimi gerçekleştirmek için 40.000 m² ipek kumaşa ihtiyaç duyduğunu varsayalım. İlgili firma bu üretimi serbest dolaşımda bulunan eşya ile gerçekleştirir ise üretim maliyeti yükselecektir. Ancak bu üretimi dahilde işleme rejimi kapsamında gerçekleştirir ise bir dizi vergi muafiyetlerinden faydalanma imkanı elde edecektir. İlgili firmanın dahilde işleme izin belgesini aldıktan sonra belge kapsamında yapmış olduğu ithalatlarda gümrük vergileri teminat karşılığında ertelenecek, süreç başarılı bir şekilde tamamlanır ise tahsil edilmeyecektir. İthal kumaştan nevresim takımı üretimi gerçekleştiren firma, bu ürünlerin tamamının ihracatını yaptıktan sonra idareye başvurarak izin belgesinin kapatılmasını ve teminatının iadesini talep edebilecektir. İdare tarafından yapılan incelemede herhangi bir sorun tespit edilmez ise belge ile tanınan izin sona erecek ve teminat iadesiyle süreç tamamlanacaktır.

Dahilde İşlemi Tebliği’nde Değişikliğe Gidildi.

Dahilde İşleme Rejimi Kararında Değişiklik Yapılmasına Dair Cumhurbaşkanı Kararı ile Dahilde İşleme Rejimi Tebliği (İhracat: 2006/12)’nde değişiklik yapılmış olup T.C. Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan “Dahilde İşleme Rejimi Tebliği (İhracat: 2006/12)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (İhracat: 2022/6)” 14 Eylül 2022 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Dahilde İşleme Rejimi Tebliği’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ Ne Yenilikler Getirdi?

Dahilde İşleme İzin Belgesi Kapsamında İşlem Görmüş Ürün Bünyesinde Kullanılan İthal Eşyasına İlişkin Hak ve Yükümlülükler, İzin Belgesi Sahibi Başka Bir Firmaya Devredilebilecek.

Tebliğin en can alıcı noktalarından biri olan “Belge Kapsamında İşlem Görmüş Ürün Bünyesinde Kullanılan İthal Eşyasına İlişkin Hak ve Yükümlülüklerin Devri” başlıklı 38/A maddesi ile yeni bir mekanizma geliştirilmiştir.

“Belge Kapsamında İşlem Görmüş Ürün Bünyesinde Kullanılan İthal Eşyasına İlişkin Hak ve Yükümlülüklerin Devri

MADDE 38/A-(1) Dahilde işleme izin belgesi kapsamında ihracı taahhüt edilen işlem görmüş ürünün, başka bir belgenin ithalat bölümünde belirtilen eşya arasında yer alması şartıyla süresi geçerli belge sahibi firma bu ürün bünyesinde kullanılan ithal eşyasına ilişkin hak ve yükümlülüklerini Bakanlıkça (İhracat Genel Müdürlüğü) belirlenen usul ve esaslara göre söz konusu rejimden yararlanma koşullarını taşıyan başka bir belge sahibi firmaya devredebilir.

(2) Hak ve yükümlülüklerin Bakanlıkça (İhracat Genel Müdürlüğü) belirlenen usul ve esaslara göre başka bir belge sahibine devredildiğinin ve devre konu işlem görmüş ürün bünyesinde kullanılan ithal eşyası için verilmesi gereken teminatın devralan firma tarafından üstlenildiğinin tevsiki kaydıyla, devreden belge sahibi firmanın belgesi Bakanlıkça (İhracat Genel Müdürlüğü) belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde kapatılabilir.

(3) Devreden firmanın, belge süresi içerisinde dahilde işleme izin belgesi kapsamındaki işlem görmüş ürün bünyesinde kullanılan ithal eşyasına ilişkin hak ve yükümlülüklerin Bakanlıkça (İhracat Genel Müdürlüğü) belirlenen usul ve esaslara göre başka bir belge sahibine devredildiğini ve devredilen ürünün bünyesinde kullanılan ithal eşyası için verilmesi gereken teminatın devralan firma tarafından üstlenildiğini tevsik eden belgeler ile birlikte ilgili gümrük idaresine başvurması durumunda, devredilen ürünün bünyesinde kullanılan ithal eşyası için alınan teminat, ilgili gümrük idaresince devreden firmaya iade edilebilir.

(4) Devir durumunda varsa ödenmesi gereken telafi edici verginin ödenmemesi veya eksik ihracat gerçekleştirilmesi halinde, tüm mali ve hukuki sorumluluk devralan firmaya geçer.

(5) Bakanlık (İhracat Genel Müdürlüğü) bu madde kapsamında kısıtlama getirmeye yetkilidir.”

Yönetmeliğe eklenen bu yeni madde ile dahilde işleme izin belgesi kapsamında, ihracı taahhüt edilen işlem görmüş ürünün, başka bir izin belgesinin ithalat bölümünde belirtilen eşya arasında yer alması durumunda, süresi geçerli belge sahibi firma bu ürün bünyesinde kullanılan ithal eşyasına ilişkin hak ve yükümlülüklerini, söz konusu rejimden yararlanma koşullarını taşıyan başka bir izin belgesi sahibi firmaya devredebilecektir. Yukarıda yer verilen 38/A madde metni ile hedeflenen; dahilde işleme rejiminden faydalanan ve Ticaret Bakanlığınca belirlenecek kriterleri sağlayan firmaların üretimlerinde ithal girdi kullanımının azaltılması, bunun yerine üretimin yurt içinden tedarik edilen mallarla gerçekleştirilmesi, bu sayede ülkede elde edilen katma değerin artırılması ve ülkenin ithalata olan bağımlılığın azaltılmasıdır.

Dahilde İşleme Rejimi Tedbirlerine Uyulmaması Suretiyle Rejimin İhlal Edilmesi Durumunda Uygulanacak Yaptırımlar Nelerdir?

Dahilde İşleme Rejimi hükümlerinin ihlali halinde, belge/izin kapsamında yapılan ithalata ilişkin varsa alınmayan ithalat vergileri ile Gümrük Kanunu’nun 238 inci maddesi uyarınca para cezası tahsil edilir.

Özel Şart İhlali Yapan Belge veya İzin Sahibi Firmalara Bu İhlaller Sebebiyle Uygulanacak Yaptırımlar Yeniden Düzenlendi.

Tebliğin 45. maddesine eklenen 4. ve 7. fıkralar ile iç piyasa dengelerinin korunması amacıyla özel şart ihlali yapan belge veya izin sahibi firmalara uygulanacak yaptırımlar tekrar gözden geçirilmiş ve değişikliğe uğramıştır.

“(4) Ayrıca;

a) Birinci ve ikinci fıkrada sayılan haller dışında, belge kapsamında ithal edilen eşyanın işlem görmüş ürün olarak ihraç edildiğinin tespiti kaydıyla İhracat Genel Müdürlüğünce, izin kapsamında ithal edilen eşyanın işlem görmüş ürün olarak ihraç edildiğinin tespiti kaydıyla Gümrükler Genel Müdürlüğünce belirlenen şartlara uyulmaması durumunda,

b) Döviz kullanım oranının aranmayacağı haller haricinde, belge kapsamında ithal edilen eşyanın tamamı ihraç edilen işlem görmüş ürünün elde edilmesinde kullanılmış olsa dahi döviz kullanım oranının 17 nci maddenin dokuzuncu fıkrasında belirlenen oranları geçmesi halinde,

belge/izin sahibi indirimli teminat hakkına sahip firma adına (bu firmanın başka bir firmanın belgesine yan sanayici olarak eklenmesi dahil) düzenlenmiş ve düzenlenecek belgeler/izinler kapsamında, Bakanlıkça uygun görüldüğü tarihten itibaren 6 (altı) ay süreyle indirimli teminat uygulanmaz ve söz konusu firmaların bu fıkra kapsamında 2 (iki) takvim yılı içerisinde müteakip ihlallerinde teminat oranı, Bakanlıkça uygun görüldüğü tarihten itibaren 6 (altı) aylık süre ile ithalattan doğan vergi tutarının 2 (iki) katına kadar arttırılır. Ayrıca, indirimli teminat hakkına sahip olmayan firmaların (bu firmaların başka bir firmanın belgesine yan sanayici olarak eklenmesi dahil) bu fıkra kapsamında her bir ihlalinde teminat oranı, Bakanlıkça uygun görüldüğü tarihten itibaren 6 (altı) aylık süre ile ithalattan doğan vergi tutarının 2 (iki) katına kadar arttırılır.”

“(7) Bakanlıkça iç piyasa dengelerinin korunması amacıyla konulan ve bu niteliği belgede/izinde belirtilen önceden ihracat veya önceden ithalat şartının ihlal edilmesi halinde ihlali gerçekleştiren firmaya, dördüncü fıkrada belirtilen müeyyidenin yanı sıra, Bakanlıkça uygun görüldüğü tarihten itibaren; ilk ihlalde 3 (üç) ay süreyle, 2 (iki) takvim yılı içerisinde gerçekleşen müteakip ihlalde ise 6 (altı) ay süreyle belge/izin düzenlenmez, ihlali gerçekleştiren firma başka bir firmanın belgesine/iznine yan sanayici, temsilci ithalatçı veya aracı ihracatçı olarak eklenmez, bu firmanın mevcut belgelerine/izinlerine ek süre verilmez ve revize başvuruları değerlendirilmez.”

45. maddenin 1. ve 2. fıkrasında sayılan haller dışında, belge kapsamında ithal edilen eşyanın işlem görmüş ürün olarak ihraç edildiğinin tespiti kaydıyla İhracat Genel Müdürlüğünce ve izin kapsamında ithal edilen eşyanın işlem görmüş ürün olarak ihraç edildiğinin tespiti kaydıyla Gümrükler Genel Müdürlüğünce belirlenen şartlara uyulmaması durumunda, belge/izin sahibi indirimli teminat hakkına sahip firma adına düzenlenmiş ve düzenlenecek belgeler/izinler kapsamında, Bakanlıkça uygun görüldüğü tarihten itibaren 6 ay süreyle indirimli teminat uygulanmaz. Söz konusu firmaların bu fıkra kapsamında 2 takvim yılı içerisinde müteakip ihlallerinde teminat oranı, Bakanlıkça uygun görüldüğü tarihten itibaren 6 aylık süre ile ithalattan doğan vergi tutarının 2 katına kadar arttırılır. Ayrıca, indirimli teminat hakkına sahip olmayan firmaların bu fıkra kapsamında her bir ihlalinde teminat oranı, Bakanlıkça uygun görüldüğü tarihten itibaren 6 aylık süre ile ithalattan doğan vergi tutarının 2 katına kadar arttırılır.

Yönetmeliğin 17. Maddesinin 9. fıkrasında: “Dahilde işleme izin belgesi kapsamında döviz kullanım oranı %80’i geçmemek üzere Bakanlıkça belirlenir.” şeklinde ifade edilmiştir. Döviz kullanım oranının aranmayacağı haller haricinde, belge kapsamında ithal edilen eşyanın tamamı ihraç edilen işlem görmüş ürünün elde edilmesinde kullanılmış olsa dahi döviz kullanım oranının 17. maddenin dokuzuncu fıkrasında belirlenen oranları geçmesi halinde, yine yukarıda sayılan yaptırımlar uygulanacaktır.

Konuyla ilgili daha detaylı bilgi için info@yakut-yakut.av.tr adresinden bizimle iletişime geçebilirsiniz.