6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında “Marka ve Markanın Korunması”
Marka, markanın tescili, korunması ve cezai yaptırımlara ilişkin hususlar 10 Ocak 2017 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “6769 sayılı Sınaî Mülkiyet Kanunu” ile düzenlenmiştir.
Marka; bir teşebbüsün mallarının veya hizmetlerinin diğer teşebbüslerin mallarından veya hizmetlerinden ayırt edilmesini sağlaması ve marka sahibine sağlanan korumanın konusunun açık ve kesin olarak anlaşılmasını sağlayabilecek şekilde sicilde gösterilebilir olması şartıyla kişi adları dâhil sözcükler, şekiller, renkler, harfler, sayılar, sesler ve malların veya ambalajlarının biçimi olmak üzere her tür işaretten oluşabilir. Markanın tesciline yönelik mutlak ret ve nispi ret nedenleri bulunmaktadır.
Paris Sözleşmesi veya Dünya Ticaret Örgütü kuruluş anlaşmasına taraf devletlerden birinin vatandaşı olan veya bu devletlerden birinin vatandaşı olmamakla birlikte bunlardan birinde yerleşim yeri veya işler durumda ticari müessesesi bulunan gerçek ya da tüzel kişiler veya bunların halefleri, bu devletlerin herhangi birinde yetkili mercilere markanın tescili için usulüne uygun olarak yaptıkları marka başvurusu tarihinden itibaren altı aylık süre içerisinde, Paris Sözleşmesi hükümleri kapsamında aynı marka ve aynı mal veya hizmetler için Türkiye’de başvuru yapma konusunda rüçhan hakkından yararlanabilmektedir.
Markanın tescil tarihinden itibaren 5 yıl içerisinde haklı bir sebep olmadan tescil edildiği mal veya hizmetler bakımından Türkiye’de önemli ölçüde kullanılmaması veya kullanımına 5 yıl süreyle kesintisiz ara verilmesi durumlarında iptaline karar verileceği düzenlenmiş olmakla birlikte, önemli bir yenilik olan bu düzenlemenin 7 yıl sonra yürürlüğe girmesi öngörülmüştür. Tescilli bir markanın koruma süresinin başvuru tarihinden itibaren 10 yıl olduğu hükme bağlanmıştır. Ayrıca bu sürenin onar yıllık periyotlarda yenileneceği belirtilmiştir.
Marka hakkına tecavüz sayılan fiiller Kanunun 29 uncu maddesinde düzenlenmiştir. Kanunun 30 uncu maddesinde yer alan marka hakkına tecavüze ilişkin cezai hükümler ise;
- Başkasına ait marka hakkına iktibas veya iltibas (karıştırılma ihtimali) suretiyle tecavüz ederek mal üreten veya hizmet sunan, satışa arz eden veya satan, ithal ya da ihraç eden, ticari amaçla satın alan, bulunduran, nakleden veya depolayan kişinin bir yıldan üç yıla kadar hapis ve yirmi bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılacağı,
- Marka koruması olduğunu belirten işareti mal veya ambalaj üzerinden yetkisi olmadan kaldıran kişinin, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılacağı,
- Yetkisi olmadığı hâlde başkasına ait marka hakkı üzerinde devretmek, lisans veya rehin vermek suretiyle tasarrufta bulunan kişinin iki yıldan dört yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılacağı
şeklindedir.
Marka sahibinin kontrolü altında birçok işletme tarafından o işletmelerin ortak özelliklerini, üretim usullerini, coğrafi menşelerini ve kalitesini garanti etmeye yarayan işaretler garanti markası olarak belirlenmiştir. Ortak marka ise üretim, ticaret veya hizmet işletmelerinden oluşan bir grup tarafından kullanılan işaretler olup gruptaki işletmelerin mal veya hizmetlerini diğer işletmelerin mal veya hizmetlerinden ayırt etmeye yaramaktadır. Garanti markası veya ortak markanın tescili için markanın kullanımına ilişkin usul ve esasları gösteren teknik şartnamenin marka başvurusu sırasında birlikte sunulması gerekmektedir.