Borçlanma Araçları
Şirketlerin finansman ihtiyaçları bankacılık ve sermaye piyasaları olmak üzere iki temel piyasa aracılığı ile karşılanmaktadır. Bununla birlikte bankacılık sektöründen kullanılan krediler şirketlerin finansman ihtiyacının karşılanmasında ülkemizde oldukça yaygın ve bilinen bir enstrüman iken, Marmara Bölgesi dışında faaliyet gösteren firmaların sermaye piyasaları kanalıyla gerçekleştirebileceği borçlanma araçı ihracı yöntemine çok da aşina olmadığı gözlenmektedir.
Türkiye’de sermaye piyasaları 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu kapsamında düzenlenmiş olup borçlanma araçlarına ilişkin hususlar II-31.1 sayılı Borçlanma Araçları Tebliği’nde anlatılmaktadır. Diğer taraftan borçlanma araçlarının satış sürecine yönelik hususlar ise II-5.1 sayılı İzahname ve İhraç Belgesi Tebliği ile II-5.2 sayılı Sermaye Piyasası Araçlarının Satışı Tebliği’nde belirtilmektedir.
Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından 30.11.2016 tarihi itibarıyla 2016 yılında yayımlanan tüm SPK Bültenlerinde borçlanma aracı ihracına ilişkin yer alan veriler analiz edildiğinde;
- 127 farklı şirket tarafından SPK’ya borçlanma aracı ihracı için başvuruda bulunulduğu,
- 127 şirketten yalnızca 4’ünün Ege Bölgesinde¹ bulunduğu (%3,15),
- Bu 4 şirketin; 2’sinin İzmir’de, birinin Aydın’da ve diğerinin ise Balıkesir’de yer aldığı,
- Söz konusu başvurulara konu edilen borçlanma aracı ihraçlarının toplam tutarının 225.118.140.000 TL² olduğu; bu tutarın 209.394.781.000 TL’sinin bankalar, yatırım kuruluşları, finansal kurumlar ve varlık yönetim şirketlerine ait olduğu, diğer şirketler tarafından yapılan başvurulara konu toplam tutarın ise 15.723.359.000 TL olduğu,
- Ege Bölgesi’nden yapılan 4 başvurunun toplamda 275.700.000 TL’lik borçlanma aracı ihracını konu ederek (%0,12) SPK’ya yapılan toplam başvurulara konu edilen tutarın %1’ine dahi karşılık gelmediği,
- Ege Bölgesi’nden yapılan başvuruların Türkiye genelinde benzer şirketler tarafından yapılan başvuruların %1,75’ine karşılık geldiği, bu oranın da oldukça düşük olduğu görülmektedir.
Yukarıda yer verilen oranlar dikkate alındığında, Ege Bölgesinde bulunan şirketlerin finansman ihtiyaçlarını yalnızca bankalar üzerinden karşıladığı sonucuna ulaşılabilir³ . Oysaki Ege Bölgesinde özellikle İzmir ve Manisa’da faaliyet gösteren kuruluşlar arasında güvenilir bilançolara sahip şirket/firma sayısı oldukça fazladır. Bu firmaların finansman ihtiyaçlarını karşılamaları sırasında bankaların kendilerine uygulayacağı faiz oranlarına zorunlu kalmadan, borçlanma aracı ihraç etme yöntemiyle kendi finansmanlarındaki faiz oranlarını belirleyebilme şansı bulunmaktadır. Bu çerçevede Ege Bölgesindeki şirketlerin borçlanma aracı ihracına ilişkin sürecin yönetimi ve gerekli hukuki altyapının oluşturulmasını teminen danışmanlık almaları gerekmektedir.
¹Balıkesir Ege Bölgesi’ne dahil edilmiştir.
²Yabancı para birimi üzerinden gerçekleştirilecek ihraçlara ilişkin USD ve Euro kurları 01.12.2016 değerleri üzerinden TL’ye çevrilerek toplama dahil edilmiştir.
³Şirketlerin pay ihraçları değerlendirme dışında tutulmuştur.