Uluslararası Ticaret Uygulamaları Kapsamında “INCOTERMS 2010”

Uluslararası ticaret ve ticari işlemlere konu sözleşmelerde “mal teslim şekillerinin” standardize edilebilmesi için oluşturulan INCOTERMS (Uluslararası Ticaretin Teslim Şekilleri)  kuralları günümüzde kıtalar arası ticari işlemlerin neredeyse tamamında kullanılmaya başlanmıştır.

Ortak yorumun sağlanması ve ülkesel bazda farklı ticari uygulamaların önüne geçilebilmesi, karşılıklı anlaşmazlık ve yorum farklılıklarından doğan uyuşmazlıkların tamamıyla ortadan kaldırılması amacıyla ilk olarak 1938 yılında Milletler Arası Ticaret Odası (ICC) tarafından hazırlanan INCOTERMS kuralları, 2010 yılında gözden geçirilip revize edilerek yeniden yayınlanmıştır. Bu sayede küresel ticaretin yorum farklılıklarından ötürü sözleşmeye konu malın teslim şekillerinden doğabilecek uyuşmazlıkların çok yüksek oranlarda önüne geçilmesi sağlanmıştır.

Her kategori kendi içerisinde alıcı ve satıcı açısından farklı sorumlulukları beraberinde getirir. Nakliye yöntemi, güven unsuru, eşyanın özellikleri gibi durumlara göre gerçekleşen anlaşmalara bağlı olarak alıcı ve satıcı açısından avantaj ve dezavantajlı durumlar ortaya çıkabilir. Bu kapsamda ortaya konulan ve Milletlerarası Ticaret Odası tarafından belirlenen 11 adet terim bulunmaktadır.

Bu makalemizde kısaca Milletlerarası Ticaret Odası tarafından yayımlanan INCOTERMS 2010 kurallarından bahsedeğiz.

INCOTERMS 2010 kuralları genel anlamda “Genel taşıma biçimlerine ilişkin kurallar” ve “deniz ve iç karasuları taşımacılığına ilişkin kurallar” olmak üzere iki ana başlık altında yayımlanmıştır.

1.Genel taşıma biçimlerine ilişkin kurallar:

a)     EXW: “Ex Works yada Fabrikada Teslim” anlamına gelen bu terim, malın satıcının fabrikası veya deposunda teslim edileceğini ifade etmektedir. Bu teslim yönteminde satışa konu malın taşıma araçlarına yüklenmesi, gümrük işlemleri, navlun ve sigorta gibi tüm masraflar alıcıya yüklenmiştir. Sorumluluk malın teslim edilmesi ile birlikte alıcıya geçmektedir.

b)     FCA: “Free Carrier yada Taşıyıcıya Masrafsız Teslim” anlamına gelen bu terim, malın taşıyıcıya getirilmesinden sonra veya alıcı tarafından belirtilen kişi veya kişilere verilmesi ile teslim işleminin gerçekleşmiş olacağını ifade etmektedir. Bu teslim yönteminde malın ambalajlanması ve çıkış gümrükleme masrafları satıcıya, navlun, sigorta boşaltma ve varış gümrükleme masrafları alıcıya aittir.

c)     CPT: “Carriage Paid To yada Taşıma Ödenmiş Olarak Teslim” anlamında kullanılan bu terim, malın taşıyıcıya gönderilmesi veya taraflarca karşılıklı olarak belirlenen yerde alıcı tarafından belirlenen kişiye gönderilmesi ile teslimin gerçekleşeceğini ifade eder. Bu yöntemde ambalajlama, çıkış gümrükleme ve resmi izinler ve taşıma masrafları tamamıyla satıcıya aittir.

d)     CIP: “Carriage And Insurance Paid To-Taşıma ve Sigorta Ödenmiş Olarak Teslim” anlamında kullanılan bu terim, malın taşıyıcıya gönderilmesi veya taraflarca karşılıklı olarak belirlenen yerde alıcı tarafından belirlenen kişiye gönderilmesi ile teslimin gerçekleşeceğini ifade eder. Bu yöntemde ambalajlama, çıkış gümrükleme ve resmi izinler, taşıma ve sigorta masrafları satıcıya aittir.

e)     DAT: “Delivered At Terminal-Terminalde Teslim” anlamında kullanılan bu terim, satıcının malları belirlenen yerde vaya limanda belirlenen terminalde taşıma aracından boşaltılmış bir şekilde alıcıya teslim edeceğini ifade eder. Terminal terimi ile rıhtım, depo, konteyner sahası veya yolu, tren veya hava kargo istasyonu gibi üzeri açık veya kapalı olabilecek yer veya yerler kastedilmektedir. Bu teslim şeklinde malların yükleme, taşıma, boşaltma ve gümrük işlemlerinden doğacak tüm sorumluluk satıcıya aittir.

f)      DAP: “Delivered At Place-Yerinde Teslim” anlamında kullanılan bu terim, satıcının malları belirlenen varma yerinde taşıma aracından boşaltılmadan alıcıya bırakmakla teslim edeceğini ifade eder. Satışa konu malların belirlenen varma yerine ulaştırılmasına kadarki tüm sorumluluk satıcıya aittir.

g)     DDP: “Delivered Duty Paid – Gümrük Vergisi Ödenmiş Olarak Teslim” anlamında kullanılan bu terim, satıcının malları belirlenen varma noktasındaki tüm gümrük işlemlerini tamamladıktan sonra boşaltılmaya hazır halde bırakması ile teslimin gerçekleştirileceğini ifade etmektedir. Bu teslim şeklinde malın yükleme, taşıma, çıkış ve varış gümrük işlemleri satıcının sorumluluğundadır.

2. Deniz ve iç karasuları taşımacılığına ilişkin kurallar

a)     FAS: “Free Alongside Ship – Gemi Doğrultusunda Masrafsız Teslim” anlamında kullanılan bu terim, satıcının malları belirlenen yükleme limanında alıcı tarafından belirlenen gemi doğrultusunda bir rıhtımda veya mavnada teslim edileceğini ifade eder. Malın teslimi ile birlikte tüm riziko alıcıya geçer. Bu teslim şeklinde ihracat ve ithalat ile ilgili tüm gümrük işlemleri alıcı tarafından yapılır.

b)     FOB: “Free on Board – Gemide Masrafsız Teslim” anlamında kullanılan bu terim, satıcının malları yükleme limanında alıcı tarafından belirlenen gemiye yüklemesiyle teslimin gerçekleşeceğini ifade eder. Malların geminin küpeştesine geçmesinden sonraki tüm riziko ve sorumluluk alıcıya aittir.

c)     CFR: “Cost and Freight – Mal Bedeli ve Navlun Ödenmiş Olarak Teslim” anlamında kullanılan bu terim, satıcının malları gemiye yüklenmiş bir şekilde alıcıya teslim edeceğini ifade eder. Bu yöntemde satıcı taşıma masraflarını üstlenecek fakat malın gemiye yüklenmesi ile birlikte tüm sorumluluk ve riziko alıcıya geçmiş kabul edilmektedir.

d)     CIF: “Cost, Insurance and Freight – Mal Bedeli, Sigorta ve Navlun Ödenmiş Olarak Teslim” anlamında kullanılan bu terim, satıcının malları gemiye yüklenmiş bir şekilde alıcıya teslim edeceğini ifade eder. Malların gemiye yüklenmesi ile birlikte tüm sorumluluk ve riziko alıcıya geçecektir. Bu yöntemde navlun, yükleme masrafı ve sigorta satıcıya yüklenmiştir. Bu noktadan sonraki tüm sorumluluk ise alıcıdadır.

INCOTERMS ve Uluslararası Ticaret Hukukunun güncel uygulamaları ile ilgili daha detaylı bilgi için info@yakut-yakut.av.tr  adresinden bize ulaşabilirsiniz.